از پایگاه خبری دیده بان محیط زیست

مرگ نهنگی با ۱۶ متر طول و ۳۰ تن وزن در تور صیادان بندر جاسک در استان هرمزگان (گزارش تکمیلی – تصویری)

دیده بان محیط زیست و حیات وحش ایران: بر اساس گزارشات واصله از اداره حفاظت محیط زیست شهرستان بندرجاسک در خصوص گرفتار شدن یک قطعه نهنگ اسپرم در تور صیادی در منطقه جاسک کهنه این شهرستان در تاریخ ۱۳۹۱/۸/۶، با تلاش غواصان نیروی دریایی ارتش و پرسنل اداره حفاظت محیط زیست جاسک نهنگ از گیر تور رها سازی شد، اما متاسفانه بدلیل فعالیت زیاد برای رهایی در آبهای ساحلی منطقه بگل نشسته و گیر کرده بود که در نهایت علی رغم تلاش فراوان نیروهای ارتش و محیط زیست در روز یکشنبه مورخ ۱۳۹۱/۸/۷ نهنگ از بین رفت.

گزارش مشاهدات و مطالعات میدانی صورت گرفته توسط گروه کارشناسی:

مکان به گل نشستن نهنگ: ساحل جاسک کهنه
جنس: نر
طول تقریبی: ۱۶متر
طول باله سینه ای: ۱/۴ متر
طول باله دمی: ۴/۵۲ متر
وزن تقریبی: بیش از ۳۰ تن
طول سر: ۴ متر
دندان فک پایین: ۴۲ عدد
گونه: اسپرم وال با نام علمی (Physeter macrocephalus)
وضعیت حفاظتی: آسیب پذیر(VU)

نهنگ اسپرم با نامه علمی Physeter macrocephalus بزرگ ترین پستاندار دندان دار دریایی است و به همین دلیل با نهنگ های دیگر اشتباه گرفته نمی شود. طول نوزاد نهنگ اسپرم ۴/۵ تا ۳/۵ متر و ماده های بالغ حداکثر تا ۱۲ متر می باشند. طول نرهای بالغ حتی به ۲۰ متر هم می رسد. نرها غالبا ۳ برابر ماده ها هستند و حداکثر وزن آنها تا ۵۷ تن هم به ثبت رسیده است.

نکته جالب اینکه نهنگ اسپرم بزرگترین مغز را در بین موجودات زنده دارد. نهنگ اسپرم بدن از دو طرف فشرده شده و سر بزرگ و حجیمی دارد که از جلو مربع شکل بنظر می رسد و اندازه سر تقریبا یک سوم طول بدن می باشد. فوران آب (از سوراخ تنفسی) تا ارتفاع ۵ متر می باشد و به علت وضعیت سوراخ تنفسی به سمت جلو و چپ نحوه فوران آب به شکلی خاص است که صفت تشخیصی این موجود می باشد.
آرواره پایین باریک و از آرواره بالا باریک تر است. نهنگ اسپرم سیاه تا خاکستری – قهوه ای است و در اطراف دهان و سطح شکمی آن نواحی سفید رنگی وجود دارد و دارای ۱۸ تا ۲۶ جفت دندان در آرواره بالایی میباشد.

نهنگ های اسپرم در آب های مناطق گرمسیر تا مناطق قطبی هر دو نیمکره پراکنده اند. نهنگ های اسپرم معمولا در گله های ۵۰ عددی دیده شده و تا عمق ۳۲۰۰ متری یا بیشتر پایین می روند و قادرند یک ساعت و بیشتر در زیر آب بمانند.

از جمله عوامل تهدید کننده این جانداران میتوان به برخورد با شناورها، صید ضمنی، صداهای ناشی از فعالیتهای نظامی، آلودگی های شیمیایی و تغییرات آب و هوایی را نام برد.

نهنگ های اسپرم بر اساس تقسیم بندی اتحادیه جهانی حفاظت IUCN گونه آسیب پذیر (Vulnerable) بوده و حفاظت شده می باشند و به منظور ادامه حیات به طور جدی نیازمند کمک هستند.

تمامی گونه های پستانداران دریایی موجود در خلیج فارس اعم از نهنگ ها و دلفین ها به عنوان گونه های تحت حمایت محسوب شده و به عنوان گونه های در معرض خطر انقراض جهانی معرفی شده و به منظور ادامه حیات به طور جدی نیازمند کمک می باشند. از هموطنان عزیز تقاضا می شود به محض مشاهده آنها مراتب را با شماره تلفن ۴۶۱۳۰۶۴ _ ۰۷۶۱ در بندرعباس و یا ادارات تابعه ساحلی اطلاع دهند.